19 marca 2014 roku zmarł Czesław Uznański. W 11. rocznicę śmierci jednej z największych legend sosnowieckiego klubu, przypominamy sylwetkę tego wybitnego piłkarza. „Prezes” jak nazywali go przyjaciele osiągnął wielkie sukcesy, będąc wzorem dla kolejnych pokoleń zagłębiowskich graczy.

Na zdjęciu: Zagłębie – Wisła Kraków 3:0 (05.04.1964). Tyłem z numerem 9 w białej koszulce Czesław Uznański, natomiast po prawej stronie o piłkę walczy w wyskoku Ginter Piecyk, autor jednej bramki. Pozostał dwie strzelił Józef Gałeczka. Foto: Jerzy Bydliński/Archiwum Sportu

To on „otworzył” Stadion Ludowy…

Czesław Uznański rozpoczął piłkarską przygodę w 1949 r. Urodzony w Sosnowcu, tutaj mieszkał i pracował całe życie. Tutaj chodził do szkoły i grał w piłkę. Był faktycznym niekwestionowanym liderem drużyny od początków swojej kariery w Stali aż do końca w Zagłębiu Sosnowiec. Zaczynał jako trampkarz w Czarnych Sosnowiec, by po fuzji trafić do klubu o znacznie większej renomie przy tej samej ulicy, czyli Stali. Jako 19-letni junior zadebiutował w meczu „drużyn nadziei” Zagłębia ze Śląskiem wygranym przez reprezentację Zagłębia 3:2. W 1949 awansował z drużyną Stali do II ligi, w której zadebiutował w 1950 roku. W 1952 roku został powołany do odbycia służby wojskowej i przez 2 lata grał w OWKS (Wawel) Kraków. Występy w krakowskiej drużynie, przyniosły debiut w ekstraklasie i wicemistrzostwo Polski. Z sosnowiecką drużyną w II lidze w latach 1950-1951, 1954 i 1959 rozegrał ok. 50 meczów (brak dokładnych danych) strzelając 19 bramek, W I ligowej Stali Sosnowiec debiutował 20 marca 1955 roku w meczu z Górnikiem Radlin (4:0) i zdobył wtedy pierwszego gola dla klubu w ekstraklasie.

Na zdjęciu: Zespół Stali Sosnowiec przed decydującym o mistrzostwie Polski meczem z CWKS Warszawa (1:1) w 1955 roku. Czesław Uznański piąty z lewej strony.

Miał szczęście do premierowych goli, gdyż to on właśnie strzelił pierwszą bramkę na otwarcie Stadionu Ludowego – 21 października 1956 roku. W meczu z Gwardią (Polonią) Bydgoszcz (1:1). W latach 1954 – 1964 w I lidze rozegrał 189 meczów, zdobywając 42 bramki. Ponadto 19 meczy w Pucharze Polski (6 bramek), 3 mecze w Pucharze Zdobywców Pucharu i 1 mecz w Intertoto. Łącznie zagrał w ok, 262 oficjalnych meczach i zdobył 67 bramek. Odniósł wiele sukcesów – dwukrotnie awansował do pierwszej ligi (1954 i 1959), dwukrotnie zdobył wicemistrzostwo Polski (1955, 1964), dwa razy Puchar Polski (1962 i 1963) oraz Puchar Interligi Amerykańskiej (1964). Po zakończeniu kariery zawodniczej na długie lata poświęcił się w Zagłębiu pracy szkoleniowej. Najczęściej byli to juniorzy albo rezerwy. W I ligowej drużynie kilka razy był asystentem, a raz – przez 12 meczów w 1973 roku – wspólnie z Janem Liberdą odpowiadał za wyniki pierwszego zespołu. Wychowawca kilku pokoleń zagłębiowskich piłkarzy. Sztandarowa postać Klubu. Jako drugi (po Marianie Masłoniu) Zagłębiak, zagrał w reprezentacji Polski. Było to 3 razy w kadrze A i także trzy razy w kadrze B.

Dryg do ważnych bramek…

Czesław Uznański w swojej karierze piłkarskiej miał tzw. dryg do ważnych bramek. To on był autorem pierwszej bramki dla Stali w pierwszoligowych szrankach. To on już w 1 minucie pokonał Szymkowiaka w pamiętnym meczu z CWKS (Legia) Warszawa. Strzelił także pierwszą bramkę w historii Stadionu Ludowego. Mało kto pamięta, że był również autorem gola w pucharowym meczu z Kolejarzem (Polonią) Warszawa 17 marca 1957 roku. Była to pierwsza bramka podczas pierwszego występu telewizyjnego Stali Sosnowiec transmitowanego przez Polską Telewizję. Czesław Uznański miał jeszcze jedną inaugurację. Wystąpił w reprezentacji Polski w meczu z NRD na inaugurację Stadionu Śląskiego. Jak później wspominał, marzeniem jego było zdobycie bramki w tym meczu.

Na zdjęciu: Czesław Uznański podnosi Puchar Polski zdobyty przez Zagłębie w 1962 roku, po pokonaniu na Stadionie Śląskim Górnika Zabrze 2:1. Po prawej ręce Uznańskiego bramkarz Zagłębia Józef Machnik, z lewej strony (w ciemnej koszulce) Ernest Pohl.

Do końca wierny Zagłębiu

Pomimo degradacji do II ligi w 1958 roku nie opuścił klubu, chociaż podobnie jak niektórzy jego koledzy miał taką ochotę. Na szczęście pomogły „ojcowskie” rozmowy i po rocznej kwarantannie wprowadził drużynę ponownie do ekstraklasy. Po zmianie nazwy na Zagłębie poprowadził drużynę do dwóch Pucharów Polski, dwóch brązowych medali, kolejnego wicemistrzostwa i Pucharu Interligi w USA, gdzie strzelił bramkę, a nawet zagrał jako bramkarz zmieniając kontuzjowanego Józefa Machnika.
Prasa sportowa charakteryzowała Uznańskiego jako zawodnika myślącego i grającego technicznie na wysokim poziomie. Wzbudzał ogólny szacunek i respekt. Na boisku był niekwestionowanym liderem ataku, dyrygował kolegami. Poza boiskiem potrafił zabawić towarzystwo, ale i utemperować. Miał autorytet.

Legenda Stali i Zagłębia – tak wspominają go starsi kibice, tak z wielkim szacunkiem mówią o nim młodzi. Dla uczczenia pamięci jego imieniem nazwano w Sosnowcu rondo na skrzyżowaniu ulic Piłsudskiego ze Starą i Aleją Mireckiego, tą na której zaczęła się piłkarska kariera Pana Czesława.

Zmarł 19 marca 2014 roku i spoczywa w grobie rodzinnym na sosnowieckim cmentarzu przy Alei Mireckiego, niemal naprzeciw stadionu, gdzie odnosił pierwsze swoje sukcesy i strzelał niezapomniane bramki. Historia zatoczyła koło.

Tekst i opracowanie graficzne zdjęć: ANDRZEJ WYDRYCHIEWICZ